من و هنر

شهر زیبا                         اصغر فرهادی 

ارزش گذاری : *               نمره : 2.5

این نقد را به همراه یادداشت های دیگری از منتقدان در اینجا سایت سینماکات بخوانید 

شهز زیبا در عینیت (ابژه) آنچنان هم زیبا نیست . از موضوع تا لوکیشن و کاراکترها گرفته تا نوع روایت و پرداخت … رفاقت تا آشنایی با “فیروزه” که اتفاقا درب و پنجره فیروزه ای هم به خوبی به شخصیت پردازی این کاراکتر کمک کرده است تا شخصیت ابوالقاسم “فرامرز قریبیان” که چگونگی مذهبی بودنش در نگاه اول ما را یاد فیلمهای جشنواره ای می اندازد . همگی آنها نشانی از شهر زشت میدهد تا زیبا …

نگاه “اگزوتیک” سازندگان اثر کاملا مشهود است . عشق خام است و زیبایی این فیلم تحمیلی است، تحمیل شده از سوی نویسنده به نام فیلم، نامی که نچسب است و در فیلم جایی ندارد . آنچه که بعد از فیلم برای ما میماند نه عشق است و نه نفرت، نه قصاص و نه بخشش، نه زیبایی و نه زشتی، تنها یک نگاه انتقادی به مسائل مختلف که کاملا هم سطحی به آنها رسیدگی میکند .

شهر زیبا یک موضوع واحد ندارد و نمیتواند روی یک مضمون فوکوس کند . بعد از کش و قوس های اولیه فیلم که از رفاقت و آشنایی با شخصیتها و طلب بخشش از خانواده مقتول میپردازد، به انتقاد از مابه التفاوت دیه زن و مرد و نه قصاص و بخشش تبدیل میشود . بخشش، قصاص، تبعیض بین زن و مرد و پرداخت نصف دیه از طرف خانواده مقتول به علت اینکه عزیزش دختر بوده و قاتل عزیزش پسر؛ و نگاه انتقادی فیلمساز نسبت به این پدیده به حرف اصلی فیلم تبدیل میشود که انصافاً هم تنها در همین زمینه تا حدودی موفق است .

اصغر فرهادی جوان است و جویای نام، اولین فیلم اکران شده او “شهر زیبا” بود . کاملا میتوان درون اثر تمنای فیلمساز به دیده شدن در جشنواره ها را دید، البته نه در مقام فیلمساز بلکه در مقام “فیلمنامه نویس” … شهر زیبا به طور قطع یک “فیلم جشنواره ای” محسوب میشود . از مضمون تا کستینگ، روایت، شخصیت پردازی، فضاسازی، لوکیشن، قصه، طراحی صحنه -همگی التماس جایزه دارند …

پایان فیلم را بررسی کنید، همه چیز روی هواست … هیچ کدام را به سرانجام نمیرساند و هنوز بلند نشده زمین میخورد . فرهادی کودکش (شهر زیبا) را به بالا پرتاب میکند و تیتراژ پایانی را پخش میکند . یک پایان نچسب برای داستانی نچسب … یک پایان تحمیلی و اجباری، برای قصه ای کاملا سرراست و رئال … پایان این فیلم، فیلمساز را لو میدهد، که دنبال چه بوده – چگونه بوده – چه شده است . این تو در تویی و گیر کردن شخصیت ها با هم از سوی فیلمساز به ما تحمیل میشود . این بن بست پایانی با بخشش یا قصاص به راحتی هموار میشود . نیازی به پایان باز نیست چون بن بستی نیست، چون گره ای نیست … تنها تکلیف فیروزه با سیگاری که روشن میکند مشخص است .

شهر زیبا فیلم بدی است . بازیگرانش فیلم را نگه میدارند و تماشاگر را پس نمیزنند و این تنها نکته مثبت فیلم است .